Firma Gnome-Rhône zyskała światowy rozgłos przede wszystkim jako producent silników lotniczych. W okresie I wojny światowej była głównym francuskim zakładem tej branży, a jej konstrukcje były produkowane na licencji w wielu krajach. Nie wszyscy jednak wiedzą, że słynęła również z produkcji motocykli…
Już na samym początku warto wspomnieć, że jednostka Gnome-Rhône oznaczona symbolem 14N-07, napędzała polski samolot myśliwski PZL P.24, który stał się naszym hitem eksportowym drugiej połowy lat 30. XX wieku.
W okresie międzywojennym, w związku ze spadkiem zamówień wojskowych, firma zaczęła szukać innych możliwości rozwoju. Dlatego też w latach dwudziestych ubiegłego wieku zaczęła inwestować w opracowanie oraz rozwój motocykli i rowerów. Początkowo zdecydowano się na produkcję licencyjną motocykla brytyjskiej firmy Sopwith, który był rozwijany przez kilka kolejnych lat.
Motocykle Gnome-Rhône
Pierwszym motocyklem opracowanym przez Gnome-Rhône był model B, z jednocylindrową jednostką o pojemności 500 cm3, z trzybiegową skrzynią. Gnome-Rhône z czasem stał się uznanym na świecie producentem motocykli. Produkty tej firmy cenione były za jakość i wytrzymałość. Dalszy rozwój zakładów został wstrzymany przez wybuch drugiej wojny światowej i niemiecką okupację, choć produkcja motocykli dla Wehrmachtu trwała do 1944 roku.
Po wojnie zakłady upaństwowiono. Podobno powodem stała się współpraca z okupantem. Okres powojenny oznaczał się koncentracją na produkcji jednośladów małych pojemności, prostych i tanich. Z czasem zaprzestano ich rozwoju, ograniczając się do wytwarzania silników lotniczych. Ostatnie jednoślady Gnome-Rhône opuściły bramy fabryki w 1957 roku.
Gnome-Rhône AX2
W połowie lat 30. XX wieku w związku z potrzebami modernizującej się armii francuskiej firma opracowała nowy model motocykla wojskowego. Był to jeden z pierwszych pojazdów tego typu, wyposażonych w napęd wózka bocznego.
W przeciwieństwie do niemieckich BMW R75 i Zündappów KS750 nie został on opracowany od podstaw, a stanowił rozwinięcie wersji cywilnych. Francuski producent od początku lat 30. specjalizował się m.in. w produkcji ciężkich motocykli z silnikami typu bokser.
Zyskały one światową renomę i były uważane za jedne z najlepszych w tamtym okresie. Nie ustępowały jakością i właściwościami jezdnymi motocyklom BMW i Zündapp. Prawdopodobnie twórcy obu Sahar po części wzorowali się właśnie na AX2…
Początkowo do napędu wybrano silnik o pojemności skokowej 750 cm3, później zwiększając ją do 804 cm3. W docelowej wersji generował on moc 18,5 KM. Z jednostką współpracowała skrzynia biegów o czterech przełożeniach oraz biegiem wstecznym. Napęd na tylne koło przekazywany był wałem kardana. Bardzo sztywna i wytrzymała rama złożona była z tłoczonych profili, a z przodu zastosowano widelec trapezowy z gumowymi elementami tłumiąco – resorującymi. Wózek boczny połączony był na sztywno.
Produkcja seryjna została uruchomiona w 1937 roku. Kontynuowano ją po zajęciu zakładów przez Niemców. Ostatni AX2 opuścił bramy fabryki w 1944 roku. W związku z potrzebami wojska ich wytwarzanie prowadziła również firma Etablissement Terrot w Dijon.
Motocykl stał się bazą do opracowania wielu wersji specjalistycznych, jak chociażby karetka pogotowia. Był wykorzystywany przez różne rodzaje wojsk. Powierzano mu zwiad, pełnił funkcje pojazdu dla łączników, woził broń i amunicję. Był widywany na froncie zachodnim, jak i na wielkich przestrzeniach Związku Radzieckiego. Łączna produkcja wyniosła około 2 700 egzemplarzy.
AX2 w drodze do Dakaru
Ciekawostką jest, że producent chcąc sprawdzić maszynę w ciężkich warunkach, zdecydował się posłać ją na piaski Afryki. 2 grudnia 1938 roku cztery motocykle wraz załogami ruszyły na trasie Paryż – Dakar – Paryż. Ponad czterdzieści lat wcześniej przed najpopularniejszym offroadowym rajdem długodystansowym. Zadanie powierzono kapitanowi Couët. Motocykle spisały się dobrze, zyskując pozytywne oceny wojskowych. Wyprawa pozwoliła nie tylko na sprawdzenie właściwości jezdnych, ale także na wyeliminowanie chorób wieku dziecięcego.
Dane techniczne Gnome-Rhône AX2
Masa: 316 kg
Ładowność: 200 kg
Długość: 2700 mm
Szerokość: 1650 mm
Wysokość: 1000 mm
Prześwit: 180 mm
Silnik: dwucylindrowy w układzie bokser, czterosuwowy, chłodzony powietrzem.
Pojemność skokowa: 804 cm3
Moc maksymalna: 18,5 KM przy 3600 obr/min
Skrzynia biegów: 4 przełożenia + wsteczny
Opona przód: 3.50-19”
Opona tył + wózek: 4.00-19”
Prędkość maksymalna: 95 km/h
Zbiornik paliwa: 17 l
Zużycie paliwa: ok. 7 l
