Tranzyt jest pojęciem z zakresu transportu międzynarodowego. To przewóz towarów lub ludzi z jednego państwa do drugiego przez terytorium państwa trzeciego. Nie dotyczy państw, w których znajduje się punkt załadunku oraz rozładunku. Stanowi formę eksportu usług i umożliwia realizację zasady swobodnego przepływu towarów. Co warto o nim wiedzieć?
Co to jest tranzyt?
Odpowiadając na pytanie, co to jest tranzyt międzynarodowy, warto sięgnąć do Słownika Języka Polskiego PWN. Jak podaje zawarta w nim definicja, tranzyt to „przejazd osób lub przewóz towarów przez obszar danego państwa w drodze do innego państwa”. Procedura tranzytu jest procedurą celną. Przedsiębiorcy mogą stosować ją do przewozu towarów bez konieczności uiszczenia opłat, które standardowo byłyby należne przy wprowadzaniu lub wyprowadzaniu z danego terytorium towarów (między innymi cła, podatku akcyzowego, podatku VAT). Procedura tranzytu opiera się jedynie o jednorazowe formalności celne, które dokonywane są w momencie, kiedy towary opuszczają obszar objęty tranzytem. To bardzo przydatne w ramach Unii Europejskiej, na której terenie jeden obszar celny składa się często z wielu różnych obszarów podatkowych.
Tranzyt bezpośredni oraz pośredni
O tranzycie bezpośrednim mówimy, kiedy w dochodzi jedynie do przemieszczenia ładunku przez terytorium państwa trzeciego. Nie jest zmieniany środek transportu, nie dochodzi też do czynności przeładunkowych ani składowania. W tranzycie pośrednim towar może być przejściowo składowany na terytorium kraju, przez który przejeżdża transport tranzytowy. Może być także rozdzielany na mniejsze podjednostki, a środek transportu może być zmieniany.
Tranzyt wewnętrzny i zewnętrzny
Tranzyt wewnętrzny dotyczy obszaru celnego Unii Europejskiej. W ramach tego rodzaju tranzytu status celny transportowanego ładunku nie ulega zmianie, ponieważ przewożone towary w sposób ciągły pozostają na obszarze wspólnotowym. Przewóz dokonywany jest na podstawie jednego dokumentu celnego oraz jednego zabezpieczenia. Możliwa jest zmiana środka transportu, ale nie ma możliwości podziału ładunku bądź jego uzupełnienia. Procedura tranzytu zewnętrznego związana jest z przemieszczaniem przez obszar Unii Europejskiej towarów niewspólnotowych oraz niepodlegających opłatom celnym i innym opłatom polityki handlowej. Obejmuje również towary wspólnotowe, które wymagają wywozu do państw trzecich. W takiej sytuacji konieczne jest dopełnienie wywozowych formalności celnych.
Procedury tranzytowe w Polsce
W Polsce mamy do czynienia z trzema procedurami tranzytowymi:
- krajowa procedura tranzytowa – dotyczy kilku sytuacji: gdy Polska jest krajem tranzytowym; gdy niekrajowe towary są transportowane między krajowymi składami celnymi; gdy ładunek jest przywożony do Polski jako do kraju przeznaczenia;
- procedura TIR – gdy ładunek przekracza jedną lub kilka granic celnych;
- wspólna procedura tranzytowa (WTP) – stosowana do każdego towaru w ramach konwencji WTP, której stronami są państwa Unii Europejskiej oraz EFTA (Liechtenstein, Szwajcaria, Norwegia, Islandia).
Co to jest MRN?
W ramach tranzytu międzynarodowego wymagane jest oznaczanie transportów numerem MRN (Movement Reference Number). Umożliwia on zidentyfikowanie czynności przewozowych. Numer ewidencyjny nadawany jest w urzędzie celnym wyjścia. Wprowadzany jest do systemu NCTS (New Computerised Transit System), który obowiązuje w obsłudze wewnętrznych i zewnętrznych procedur tranzytu na terenie Unii Europejskiej oraz wspólnej procedury opartej o Konwencję WTP.
Artykuł powstał przy współpracy z giełdą transportową samochodów https://prilo.com.
