Hamulce hamują. Proste, prawda? W największym uproszczeniu hamulce zamieniają prędkość naszego pojazdu w ciepło. Każdy drogowy motocykl jest w nie wyposażony. Oczywiście każdy też wie, jak są ważne, ale nie każdy zdaje sobie sprawę z tego jak działają. Tym razem, w naszym poradniku dla bardzo początkujących, postaramy się zagłębić w temat hamulców właśnie.
Oczywiście już na początku małe wyjaśnienie. Znowu będziemy operować uproszczeniami, skrótami myślowymi i językiem potocznym. Technicznych purystów, którzy w połowie pierwszego akapitu zaczną szukać opału na stos dla autora, czyli mnie, zapraszamy do sekcji komentarzy. Tam można w sposób konstruktywny i z pożytkiem dla wszystkich, podzielić się wiedzą.
Jak to działa
Cała zasada działania jest genialna w swojej prostocie. Gdy pojazd jedzie to koła się kręcą. Gdy chcemy go zatrzymać to wystarczy sprawić, aby przestały się kręcić. Mądre głowy wymyśliły, że najskuteczniejszym sposobem na sprawienie, aby koło przestało się kręcić jest tarcie. Już od dziesiątków lat działanie hamulca opiera się o tarcie właśnie. Tarcie zamienia naszą prędkość na ciepło. To co na przestrzeni wielu lat rozwoju się zmieniło, to kształt elementów które o siebie trą oraz skuteczność samego tarcia. Współczesne układy nadal jednak działają na tej samej zasadzie co kilka dekad temu. Mimo to pamiętajcie – im skuteczniej chcecie hamować tym wydajniej musicie zamieniać prędkość na ciepło.
Bębenek
Obecnie hamulce bębnowe znajdziemy już tylko w motocyklach zabytkowych. W motocyklach bardziej współczesnych czasami można na nie natrafić – ale tylko gdy mówimy o hamulcu tylnego koła i maszynach o dość słabych osiągach. Jak wygląda i działa hamulec bębnowy? W piaście koła jest zamontowany metalowy dzwon, potocznie zwany bębnem. Gdy chcemy zahamować do jego wewnętrznej części są dociskane elementy cierne. Proste i skuteczne. Dlaczego zatem obecnie już niestosowane? Hamulce bębnowe były dość ciężkie i duże. W pewnym momencie nie były już w stanie sprostać rosnącym osiągom motocykli. Okazało się, że należy przeprojektować wszystkie elementy tej układanki tak, aby efektywniej zamieniać prędkość na ciepło.
Tarcza
Rewolucją w budowie układów hamulcowych było zastąpienie bębna metalowym dyskiem, czy też jak się przyjęło go nazywać – tarczą hamulcową. Do tejże tarczy wystarczy mocno docisnąć elementy cierne i gotowe. Mamy hamulce tarczowe jak się patrzy. Owe dociskane do tarczy elementy to klocki hamulcowe. A za ich dociskanie do tarczy odpowiada zacisk hamulcowy.
Pompa
Niezależnie od tego czy mówimy o przednim czy o tylnym hamulcu, niezbędną częścią układu jest pompa hamulcowa. Naciskając na dźwignie hamulca uruchamiamy pompę, która tłoczy płyn do zacisku a zacisk zaciska klocki na tarczy. Pompa oczywiście pompuje płyn hamulcowy.
Najważniejsze
Choć będzie to teza kontrowersyjna, to najważniejszym elementem układu hamulcowego są opony i zawieszenie. Niezależnie od tego jak skuteczne hamulce nasz motocykl posiada to ostatecznie wszystko sprowadza się do opon. To właśnie tarcie opon o asfalt pozwoli nam się zatrzymać. A sprawne i poprawnie ustawione zawieszenie utrzyma opony w kontakcie z podłożem. Bez opon i hamulców nie będziecie w stanie wykorzystać pełnego potencjału układu hamulcowego. O tym niestety bardzo wiele osób zapomina. Są i tacy, którzy ten aspekt świadomie ignorują. Jeżdżę turystycznie i spokojnie, nie potrzebuję super opon. Wręcz przeciwnie – potrzebujesz najlepszych opon na jakie Cię stać. Największa ilość wypadków to zdarzenia blisko domu, na znanym terenie. Tam, gdzie podświadomie jedziemy na pamięć. Mózg podpowiada nam, że już prawie jesteśmy w domu i wtedy ktoś nieuważnie wymusza pierwszeństwo. A my, rozluźnieni reagujemy późno. Tutaj krótsza o 50 cm droga zatrzymania to być albo nie być. Ta pozornie niewielka różnica w przyczepności opon może sprawić, że zatrzymamy się przed bokiem zamiast w w boku wyjeżdżającego spod sklepu samochodu.
Pytania
Ten poradnik jest przeznaczony dla osób bardzo poczatkujących. Z tego też powodu nie będziemy się zagłębiać w wykresy wskaźnika tarcia klocka w zależności od temperatury czy rozkładać na czynniki pierwsze technologii stosowanej w układach opartych o karbonowe tarcze hamulcowe. To tematy ciekawe, ale i też na tyle rozbudowane, że da się o nich pisać książki. Natomiast sporo pytań, które bardzo poczatkujący zadają można wyjaśnić prościej skupiając się przede wszystkim na praktycznych niuansach użytkowania. W kolejnej części postaramy się wyjaśnić czy pływający zacisk hamulcowy pływa tak samo jak pływająca tarcza. Wyjaśnimy sobie czym przewód w oplocie różni się od klasycznego. Spróbujemy rozszyfrować groźnie brzmiące pojęcia jak fading. Zatem do zobaczenia w kolejnej części.
